Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2013

Πληροφορίες για την Αγροτική Οικιστική Αρχιτεκτονική του Πόντου (από το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού)

Πόντος (Οθωμανική Περίοδος), Αγροτική Οικιστική Αρχιτεκτονική
1. Ο ιστορικός και γεωγραφικός περίγυρος

Ο αγροτικός χώρος και η κατοικία στον Πόντο,1 με έμφαση στις περιφέρειες Τραπεζούντας και Αργυρούπολης, ανήκουν πλέον στην παράδοση. Πρόκειται δηλαδή για αναφορές του παρελθόντος σε σχέση με ένα ιστορικό παρόν του οποίου ασφαλώς σήμερα έχει διακοπεί η συνέχεια. Η σταδιακή εγκατάλειψη του χώρου αναφοράς μας κατά τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα, η οποία ολοκληρώνεται με την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου και την αναγκαστική Έξοδο του 1922, σηματοδοτεί τη χρονική τομή της συνέχειας του ιστορικού παρόντος.

Η χρονική αφετηρία στο παρελθόν, διαφορετική κατά περιοχή και όχι πάντα σαφώς προσδιορισμένη, εξαρτάται κατά περίπτωση από τους ενδογενείς αλλά και τους εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν την εικόνα του τόπου. Η τελευταία διαμορφώνεται σε επίπεδο μικροκλίμακας και μακροκλίμακας του χώρου με τη μορφή που εμείς σήμερα διερευνούμε, σταδιακά και με αργές διαδικασίες εξέλιξης, στο χρονικό διάστημα από το 15ο έως τις αρχές του 19ου αιώνα. Αυτή την περίοδο και για το συγκεκριμένο χώρο υπήρχαν αυξημένες επιρροές στην πληθυσμιακή συγκέντρωση και τη χωρική συμπύκνωση. Τη βασική παράμετρο για την πληθυσμιακή εξέλιξη αποτέλεσαν τα ισχύοντα για την περιοχή έρευνας προνόμια διοίκησης και φορολόγησης, καθώς και οι ιδιαίτερες συνθήκες αυτοδιαχείρισης του χώρου. Τα τελευταία λειτούργησαν και ως ισχυρότατα κίνητρα για τη μετεγκατάσταση πληθυσμών στις μεταλλοφόρες περιοχές του ηπειρωτικού Πόντου.

Ενορία Μόχωρας Κρώμνης



Ενορία Αληθινού Κρώμνης



Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013

Στα παρχάρια της Κρώμνης



Μια βόλτα στα παρχάρια της Κρώμνης (Camibogazi yaylasi) σε υψόμετρο περίπου 2.500 μ. Το τοπίο ομαλό και καταπράσινο μες στο καλοκαίρι. Τώρα πια υπάρχουν και μόνιμες εγκαταστάσεις για τις σύγχρονες παρχαρομάνες ή ρωμάνες.
Για κάποιους λόγους δεν λειτουργεί ο πάνω σύνδεσμος. Επιλέξτε αν θέλετε τον παρακάτω σύνδεσμο:
https://www.youtube.com/watch?v=h2r4xWZTduQ&feature=player_embedded

Το αρχοντικό των Φωστηρόπουλων στην Ίμερα



Η οικογένεια Φωστηρόπουλου (επιχειρηματίες και τραπεζίτες στην Τραπεζούντα) είχε το πατρογονικό της στην Ίμερα, μεγάλο χωριό δίπλα στην Κρώμνη. Εντυπωσιακή κατασκευή στο πιο ψηλό σημείο του χωριού, κοντά στο μοναστήρι του Αγ. Ιωάννου.

Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2013

Η ΚΡΩΜ ΕΠΕΜΝΕΝ ΕΡΗΜΟΝ


Μαύρον πουλίν επέταξεν ση Πόντου τα ρασία
επέταξεν κι ελάλεσεν, άγρεν χαπέρ εφέκεν.

''Θα ξενητεύνε οι Ρωμαίοι κι άλλο οπίσ' κι έρχουν''.
Κλαίγνε ρασία και βουνά, ορμία και ποτάμια,
κλαίγνε χωρία άκλερα και μαύρα πολιτείας,
κλαίει και η Κρώμ' και θλίφκεται μοιρολογά και λέει:

Ν' αιλλοί εμέν και βάι εμέν, επέμνα μάρσα σώρα,
επέμνα χώρα άχαρος, κοχράκα ματωμέντσα...

... ΚΑΝΕΙΣ ΤΗ ΚΡΩΜ ΝΑ ΜΗ ΕΥΡΙΚ, ΝΑ ΜΗ ΕΞΕΡ ΠΟΥ ΚΕΙΤΑΙ

Γ. Π. ΦΙΡΤΙΝΙΔΗΣ 1966

από το βιβλίο Η ΚΡΩΜΝΗ  

Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2013

Μητρόπολη Χαλδίας, Χερροιάνων και Κερασούντος


 Ο παρακάτω σύνδεσμος παραπέμπει στην προσωπική σελίδα του Μάρκου Μάρκου και περιέχει πληροφορίες κυρίως για την εκκλησιαστική ιστορία της ευρύτερης περιοχής της Κρώμνης (βλ. χάρτη)
Μητρόπολη Χαλδίας, Χερροιάνων και Κερασούντος

Μεταλλεία και Μεταλλουργοί της Χαλδίας (Αργυρούπολη, Κρώμνη κλπ)

 Στον παρακάτω σύνδεσμο του ΙΜΕ (Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού) θα βρείτε πληροφορίες για τα μεταλλεία της Χαλδίας του Πόντου, που κάποτε αποτέλεσαν πηγή πλούτου και για τους κατοίκους της Κρώμνης.
Μεταλλεία και Μεταλλουργοί της Χαλδίας

Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2013

KEMENÇE MUHABBET ΣΤΗΝ ΠΟΝΤΙΟΦΩΝΗ ΤΟΝΙΑ

Ένα γνήσιο ποντιακό "μουχαπέτ" εκεί, στα ιερά χώματα. Πώς να σβήσει η ποντιακή λαλιά όταν νέα παιδιά διασκεδάζουν μ' αυτόν τον τρόπο;

Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου 2013

Ιστορία της Κρώμνης.Της Σοφίας Κόκκα(1901-1998)


Μια αξιέπαινη προσπάθεια για ποιητική απόδοση της ιστορίας της Κρώμνης.
 Μεταγραφή από το Pontosforum
Το αρχοντικό με την κρυφή εκκλησία στο υπόγειο.

Τα μέρια μουν ηρωϊκά και ονοματισμένα
σην ιστορίαν του Πόντου όλα είναι γραμμένα'
εκείνος που δεβάζ'ατα, ραΐεται η καρδία τ'
πως είδαν οι Ρωμαίοι εμουν ατόσον τυραννίαν.

Διεσπαρμέν' οι Έλληνες σον Πόντον π'εκρεμίαν,
ση Κρώμνης εμουν τα βουνά πολλοί έσαν π'επήγαν.
Χαλδαίοι που εζήσανε τσοπάνοι σα παρχάρια
τους εφιλοξενήσανε και ζήνανε εντάμα.

Εκεί έσαν και καλογέρ', π'έχτισαν μοναστήρια,
οι Χαλδαίοι που επίστεψαν πολλοί που εβαφτίγαν.
Εζήνανε ειρηνικά κι ήσαν αγαπημένοι
Ώσπου έρθαν χρόνοι δίσεκτοι και μήνες οργισμένοι.

Ο ουρανόν ελίβωσεν

"Ε μαύρον Κρώμ'! 'Σ σα ρασσία σ' π' εγεννέθεν κι ετράνηνεν,    'ς σα χώματα σ', όνταν θάφκεται, τον Παράδεισον ντο ν' εφτάει".
                                                 Φίλων Κτενίδης

Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου 2013

PONTOS, ΠΟΝΤΙΑΚΑ ,Ίμερα ερωθύμεσα,

Η Ίμερα απέχει από την ενορία Σαράντων της Κρώμνης 1/4 της ώρας με τα πόδια (ο δρόμος  περνάει από τα Κοχρακοφώλια).

Πληροφορίες για την Κρώμνη από την Αδελφότητα Κρωμναίων Καλαμαριάς www.kromnaioi.gr



ΚΡΩΜΝΗ

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ


Παράλληλα προς την παραλία του Ευξείνου Πόντου και σε απόσταση γύρω στα 60 χιλιόμετρα, σε ευθεία γραμμή, υψώνεται στην ανατολική πλευρά η οροσειρά του Παρυάδρη. Τις βορινές κλιτύες της οροσειράς, που βλέπουν προς τη θάλασσα, καλύπτουν από την κορυφή καταπράσινα χορτοβόλα οροπέδια, με άφθονα και ψυχρά νερά, που το καλοκαίρι αποτελούν ιδεώδεις βοσκότοπους. Τους βοσκότοπους αυτούς στον Πόντο ονόμαζαν<<παρχαρέα>>. Ακολουθούν κατόπιν πυκνά και άγρια δάση και πέραν από αυτά η ευφορότατη γη της παραλίας του Πόντου.
    Οι μεσημβρινές κλιτύες της οροσειράς είναι, κατά το πλείστον, γυμνές και μέσα στις κοιλάδες της είναι κατασπαρμένα πολλά χωριά και κωμοπόλεις. Τα περισσότερα από τα χωριά αυτά κατοικούνταν από Έλληνες. 

Πρόσφυγες στην Εορδαία- Μια έρευνα της Ελένης Γκαλά


http://estia.hua.gr:8080/dspace/bitstream/123456789/1312/1/gala_eleni.pdf

Πτυχιακή εργασία της Ελένης Γκαλά στο τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου.

Τετάρτη 3 Ιουλίου 2013

Νέο βιβλίο για την εκπαίδευση στον Πόντο


















"Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ"
Το νέο βιβλίο του φίλου και συμμαθητή μου Στάθη Ταξίδη.
Εμπεριστατωμένο, βασισμένο σε αξιόπιστες πηγές
και με πλούσια βιβλιογραφία.
Καλό του "ταξίδι" στον κόσμο του βιβλίου.

Παρασκευή 28 Ιουνίου 2013

Σ. Παπάζογλου - Μ. Καλιοντζίδης Επιτραπέζιο Κρώμνης

ΚΡΩΜΝΗ ΠΟΝΤΟΥ - Polatidis


H ξακουστή Κρώμνη  ήταν πράγματι τη χαράς το κλαδίν και τη τραγωδί η μάνα, όπως έγραψε και ο Φίλων Κτενίδης παραφράζοντας το παλαιό παραδοσιακό δίστιχο.

* Εννέα ενορίες ή κώμες αριθμούσε η περιοχή της Κρώμνης , τέσσερις στο ανατολικό μεσημβρινό της τμήμα και στις δύο πλαγιές του ποταμιού : της Μόχωρας , του Αληθινού , των Σαράντων και των Τσαχματάντων , τέσσερις στο κεντρικό και βορειοανατολικό της τμήμα , τις ενορίες Σιαμανάντων , Μαντζάντων , Φραγκάντων και Γλούβαινας , και τέλος του Νανάκ στο δυτικό της άκρο. Οι περισσότερες από τις ενορίες αυτές αποτελούντο από πολλούς δευτερεύοντες συνοικισμούς , ώστε μερικοί...

Πέλα Νικολαίδου Τίκ Κρώμνης

Δίστιχα σε ρυθμό του χορού τίκ της περιοχής Κρώμνης. Συγκεκριμένα γίνεται αναφορά στο ναό του Αγίου Θεοδώρου της Κρώμνης, στον οποίο όμως τελικά η ηρωίδα του τραγουδιού δεν παραμένει, μέχρι το τέλος της λειτουργίας, διότι ήρθε στη σκέψη της η αγάπη.
( από το αρχείο της Μ. Μερλιέ)

Φίλων Κτενίδης (1889-1963)





Θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος, γιατρός, ιδρυτής του σωματείου "Παναγία Σουμελά" και εμπνευστής της ιδέας για ανιστόρηση της μονής της Παναγίας Σουμελά στην Καστανιά Βερμίου.
Γεννήθηκε το 1889 στην Τραπεζούντα. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Κρώμνη, γι'αυτό και αναφέρεται συχνά σ'αυτήν. Το 1906 αποφοίτησε αριστούχος από το Φροντιστήριο Τραπεζούντας. Από τον ίδιο χρόνο έως το 1909 εργάστηκε ως λογιστής. Παράλληλα ήταν φιλολογικός συνεργάτης της εφημερίδας της Τραπεζούντας "Εθνική Δράσις". Το 1910 εκδίδει το δεκαπενθήμερο περιοδικό "Επιθεώρησις", καταδιώκεται απο τους νεότουρκους και κατεβαίνει στην Αθήνα, όπου γράφεται στην Ιατρική σχολή του πανεπιστημίου. Το 1912-13 κατατάσσεται εθελοντής στον ελληνικό στρατό και συμμετέχει στις επιχειρήσεις στα μέτωπα Ηπείρου και Μακεδονίας. Το 1914-15 καταδιωκόμενος από τους Τούρκους, επειδή υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό, καταφεύγει στα ελληνικά χωριά του εσωτερικού της Τραπεζούντας, όπου προσφέρει δωρεάν τις πολύτιμες υπηρεσίες του ως γιατρός.

Ματθαίος Κωφίδης

Ο Ματθαίος Κωφίδης γεννήθηκε στο Λυκάστ της Κρώμνης στις 22 Μαρτίου 1855. Εργάστηκε ως υπάλληλος του Μονοπωλίου Καπνού και διετέλεσε βουλευτής Τραπεζούντος στην οθωμανική βουλή και στις τρεις βουλευτικές περιόδους των αρχών του 20ού αιώνα (1908-1912, 1912-1914 και 1914-1918). Το 1921 το «Ειδικό Δικαστήριο της Ανεξαρτησίας», που ελεγχόταν από τους κεμαλικούς, τον καταδίκασε σε θάνατο δι’ απαγχονισμού μαζί με άλλες σημαίνουσες προσωπικότητες του Πόντου με την κατηγορία της συνεργασίας στην κίνηση ανεξαρτησίας του Πόντου. Η ποινή εκτελέστηκε στην Αμάσεια. Τρία χρόνια μετά, ο γιος του Γεώργιος, εξαιτίας των ταλαιπωριών της εξορίας στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας, πέθανε από φυματίωση στην Καλαμαριά.
Η βουλευτική του ταυτότητα στο Οθωμανικό κοινοβούλιο

Επιστολή μελλοθάνατου Αλέξανδρου Ακριτίδη, από το Λυκάστ της Κρώμνης

 
Επιστολή μελλοθάνατου Αλέξανδρου Ακριτίδη, εμπόρου Τραπεζούντας
1921 Φεβρ 5 Κυριακή
Γλυκυτάτη μου Κλειώ
Σήμερον ετελέσθη εν τη φυλακή λειτουργία και εκοινωνήσαμε όλοι, περί τους 100 από διάφορα μέρη. Έχει αποφασισθεί ο δια της κρεμάλας θάνατος. Αύριον θα πηγαίνουν οι 60, μεταξύ αυτών οι 5 Τραπεζούντιοι και θα γίνει ο δι’ αγχόνης θάνατος.
Την Τρίτην δεν θα είμεθα εν ζωή, ο Θεός να μας αξιώσει τους ουρανούς και σε σας να δώσει ευλογίαν και υπομονήν και άλλο κακόν να μη δοκιμάσητε.

Πέμπτη 27 Ιουνίου 2013

KADIRGA 2010 - Matthaios Tsahouridis

Τσαχουρίδης σε πανηγύρι στα βουνά του Πόντου με τούρκους(!) θεατές.

when cultures speak the same language..!

Ματθαίος Τσαχουρίδης

Η Κρώμνη στο χάρτη της Τραπεζούντας

Η Κρώμνη στο χάρτη της Τραπεζούντας

Λυκάστ Κρώμνης (υψόμετρο 1900 μ.)

Λυκάστ της Κρώμνης, πατρίδα του Αλέξανδρου Ακριτίδη και του Ματθαίου Κωφίδη

Χάρτης Χαλδίας (ενδοχώρα Τραπεζούντας)