Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου 2019

21 Σεπτεμβρίου 1921. Μέρα μνήμης για τις εκτελέσεις των Ποντίων εθνομαρτύρων στην Αμάσεια.

Αλέξανδρος Ακριτίδης                  Ματθαίος Κωφίδης


8/21 Σεπτεμβρίου 1921 εκτελούνται στην Αμάσεια δεκάδες δραστήριοι Έλληνες Πόντιοι, καταδικασμένοι από τα λεγόμενα «δικαστήρια» Ανεξαρτησίας. Ανάμεσά τους και δυο προσωπικότητες με καταγωγή από το Λυκάστ’ της Κρώμνης, ο βουλευτής Ματθαίος Κωφίδης και ο επιχειρηματίας Αλέξανδρος Ακριτίδης.
Η βουλευτική ταυτότητα του Ματθαίου Κωφίδη

Ο Ματθαίος Κωφίδης γεννήθηκε στο Λυκάστ της Κρώμνης στις 22 Μαρτίου 1855. Εργάστηκε ως υπάλληλος του Μονοπωλίου Καπνού και διετέλεσε βουλευτής Τραπεζούντας στην οθωμανική βουλή και στις τρεις βουλευτικές περιόδους των αρχών του 20ού αιώνα (1908-1912, 1912-1914 και 1914-1918). Το 1921 το «Ειδικό Δικαστήριο της Ανεξαρτησίας», που ελεγχόταν από τους κεμαλικούς, τον καταδίκασε σε θάνατο δι’ απαγχονισμού μαζί με άλλες σημαίνουσες προσωπικότητες του Πόντου με την κατηγορία της συνεργασίας στην κίνηση ανεξαρτησίας του Πόντου. Η ποινή εκτελέστηκε στην Αμάσεια. Τρία χρόνια μετά, ο γιος του Γεώργιος, εξαιτίας των ταλαιπωριών της εξορίας στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας, πέθανε από φυματίωση στην Καλαμαριά.
Αλέξανδρος Ακριτίδης

Ο Αλέξανδρος Ακριτίδης (1864;-1921) υπήρξε Έλληνας επιχειρηματίας της Τραπεζούντας και ένας από τους προύχοντες του Πόντου που εκτελέστηκε με απόφαση του κεμαλικού δικαστηρίου της Αμάσειας.

Ο πατέρας του, Γεώργιος Ακριτίδης, γεννημένος στο Λυκάστ της Κρώμνης διέπρεψε ως επιχειρηματίας και ευεργέτης της ελληνικής κοινότητας της Τραπεζούντας. Συγγενής του ήταν και ο ιδρυτής του Ακρίτειου Νοσοκομείου της Τραπεζούντας Παναγιώτης Ακρίτας από το Λυκάστ και αυτός.
Κατά τη διάρκεια του Α’ παγκοσμίου πολέμου λειτούργησε στην Τραπεζούντα Επιτροπή προσφύγων προκειμένου να επουλώσει τις πληγές που δημιούργησε ο πόλεμος στον ελληνικό χριστιανικό πληθυσμό της πόλης. Σ’ αυτήν την Επιτροπή, που πρόεδρός της ήταν ο βουλευτής του Οθωμανικού κοινοβουλίου Ματθαίος Κωφίδης, ήταν δραστήριο μέλος και ο Αλέξανδρος Ακριτίδης. Αυτή η Επιτροπή το 1920 διευρύνθηκε και μετονομάσθηκε Κεντρική Επιτροπή Περιθάλψεως Πόντου. Από τους κεμαλικούς, όμως, θεωρήθηκε επαναστατική οργάνωση και συσχετίστηκε με το αίτημα ανεξαρτησίας του Πόντου. Οι πρωτεργάτες της Επιτροπής, δραστήρια στελέχη της ελληνικής κοινότητας, συνελήφθηκαν το 1921 και οδηγήθηκαν στο Δικαστήριο Ανεξαρτησίας της Αμάσειας, καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν με απαγχονισμό τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Μέσα από τη φυλακή ο κατάδικος Αλέξανδρος Ακριτίδης έστειλε τρεις επιστολές στη σύζυγό του Κλειώ. Σ’ αυτές καταγράφει νουθεσίες και τις τελευταίες του επιθυμίες.
Ματθαίος Κωφίδης


Οι μικροί μαθητές στο Λυκάστ απάγγελλαν* προς τιμήν των εκτελεσμένων στίχους με τα ονόματά τους:
Δεν ήταν μόνο ο Τσάλιπας**, ήταν και ο Κωφίδης,
ήταν και ο Χατζηνοτάς και ο Καπετανίδης…
(* μαρτυρία Μαργ. Αλεξιάδου, αρχείο ΕΠΜ)
(**ψευδώνυμο του Αλ. Ακριτίδη)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου