Πόντος (Οθωμανική Περίοδος), Αγροτική Οικιστική Αρχιτεκτονική
1. Ο ιστορικός και γεωγραφικός περίγυρος
Ο αγροτικός χώρος και η κατοικία στον Πόντο,1 με έμφαση στις περιφέρειες Τραπεζούντας και Αργυρούπολης, ανήκουν πλέον στην παράδοση. Πρόκειται δηλαδή για αναφορές του παρελθόντος σε σχέση με ένα ιστορικό παρόν του οποίου ασφαλώς σήμερα έχει διακοπεί η συνέχεια. Η σταδιακή εγκατάλειψη του χώρου αναφοράς μας κατά τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα, η οποία ολοκληρώνεται με την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου και την αναγκαστική Έξοδο του 1922, σηματοδοτεί τη χρονική τομή της συνέχειας του ιστορικού παρόντος.
Η χρονική αφετηρία στο παρελθόν, διαφορετική κατά περιοχή και όχι πάντα σαφώς προσδιορισμένη, εξαρτάται κατά περίπτωση από τους ενδογενείς αλλά και τους εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν την εικόνα του τόπου. Η τελευταία διαμορφώνεται σε επίπεδο μικροκλίμακας και μακροκλίμακας του χώρου με τη μορφή που εμείς σήμερα διερευνούμε, σταδιακά και με αργές διαδικασίες εξέλιξης, στο χρονικό διάστημα από το 15ο έως τις αρχές του 19ου αιώνα. Αυτή την περίοδο και για το συγκεκριμένο χώρο υπήρχαν αυξημένες επιρροές στην πληθυσμιακή συγκέντρωση και τη χωρική συμπύκνωση. Τη βασική παράμετρο για την πληθυσμιακή εξέλιξη αποτέλεσαν τα ισχύοντα για την περιοχή έρευνας προνόμια διοίκησης και φορολόγησης, καθώς και οι ιδιαίτερες συνθήκες αυτοδιαχείρισης του χώρου. Τα τελευταία λειτούργησαν και ως ισχυρότατα κίνητρα για τη μετεγκατάσταση πληθυσμών στις μεταλλοφόρες περιοχές του ηπειρωτικού Πόντου.
1. Ο ιστορικός και γεωγραφικός περίγυρος
Ο αγροτικός χώρος και η κατοικία στον Πόντο,1 με έμφαση στις περιφέρειες Τραπεζούντας και Αργυρούπολης, ανήκουν πλέον στην παράδοση. Πρόκειται δηλαδή για αναφορές του παρελθόντος σε σχέση με ένα ιστορικό παρόν του οποίου ασφαλώς σήμερα έχει διακοπεί η συνέχεια. Η σταδιακή εγκατάλειψη του χώρου αναφοράς μας κατά τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα, η οποία ολοκληρώνεται με την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου και την αναγκαστική Έξοδο του 1922, σηματοδοτεί τη χρονική τομή της συνέχειας του ιστορικού παρόντος.
Η χρονική αφετηρία στο παρελθόν, διαφορετική κατά περιοχή και όχι πάντα σαφώς προσδιορισμένη, εξαρτάται κατά περίπτωση από τους ενδογενείς αλλά και τους εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν την εικόνα του τόπου. Η τελευταία διαμορφώνεται σε επίπεδο μικροκλίμακας και μακροκλίμακας του χώρου με τη μορφή που εμείς σήμερα διερευνούμε, σταδιακά και με αργές διαδικασίες εξέλιξης, στο χρονικό διάστημα από το 15ο έως τις αρχές του 19ου αιώνα. Αυτή την περίοδο και για το συγκεκριμένο χώρο υπήρχαν αυξημένες επιρροές στην πληθυσμιακή συγκέντρωση και τη χωρική συμπύκνωση. Τη βασική παράμετρο για την πληθυσμιακή εξέλιξη αποτέλεσαν τα ισχύοντα για την περιοχή έρευνας προνόμια διοίκησης και φορολόγησης, καθώς και οι ιδιαίτερες συνθήκες αυτοδιαχείρισης του χώρου. Τα τελευταία λειτούργησαν και ως ισχυρότατα κίνητρα για τη μετεγκατάσταση πληθυσμών στις μεταλλοφόρες περιοχές του ηπειρωτικού Πόντου.
