21 Σεπτεμβρίου 1921. Μέρα μνήμης για τις εκτελέσεις των Ποντίων εθνομαρτύρων στην Αμάσεια.

Αλέξανδρος Ακριτίδης                  Ματθαίος Κωφίδης

8/21 Σεπτεμβρίου 1921 εκτελούνται στην Αμάσεια δεκάδες δραστήριοι Έλληνες Πόντιοι, καταδικασμένοι από τα λεγόμενα «δικαστήρια» Ανεξαρτησίας. Ανάμεσά τους και δυο προσωπικότητες με καταγωγή από το Λυκάστ’ της Κρώμνης, ο βουλευτής Ματθαίος Κωφίδης και ο επιχειρηματίας Αλέξανδρος Ακριτίδης.

Η βουλευτική ταυτότητα του Ματθαίου Κωφίδη

Ο Ματθαίος Κωφίδης γεννήθηκε στο Λυκάστ της Κρώμνης στις 22 Μαρτίου 1855. Εργάστηκε ως υπάλληλος του Μονοπωλίου Καπνού και διετέλεσε βουλευτής Τραπεζούντας στην οθωμανική βουλή και στις τρεις βουλευτικές περιόδους των αρχών του 20ού αιώνα (1908-1912, 1912-1914 και 1914-1918). Το 1921 το «Ειδικό Δικαστήριο της Ανεξαρτησίας», που ελεγχόταν από τους κεμαλικούς, τον καταδίκασε σε θάνατο δι’ απαγχονισμού μαζί με άλλες σημαίνουσες προσωπικότητες του Πόντου με την κατηγορία της συνεργασίας στην κίνηση ανεξαρτησίας του Πόντου. Η ποινή εκτελέστηκε στην Αμάσεια. Τρία χρόνια μετά, ο γιος του Γεώργιος, εξαιτίας των ταλαιπωριών της εξορίας στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας, πέθανε από φυματίωση στην Καλαμαριά.

Αλέξανδρος Ακριτίδης

Ο Αλέξανδρος Ακριτίδης (1864;-1921) υπήρξε Έλληνας επιχειρηματίας της Τραπεζούντας και ένας από τους προύχοντες του Πόντου που εκτελέστηκε με απόφαση του κεμαλικού δικαστηρίου της Αμάσειας.

Ο πατέρας του, Γεώργιος Ακριτίδης, γεννημένος στο Λυκάστ της Κρώμνης διέπρεψε ως επιχειρηματίας και ευεργέτης της ελληνικής κοινότητας της Τραπεζούντας. Συγγενής του ήταν και ο ιδρυτής του Ακρίτειου Νοσοκομείου της Τραπεζούντας Παναγιώτης Ακρίτας από το Λυκάστ και αυτός.

Κατά τη διάρκεια του Α’ παγκοσμίου πολέμου λειτούργησε στην Τραπεζούντα Επιτροπή προσφύγων προκειμένου να επουλώσει τις πληγές που δημιούργησε ο πόλεμος στον ελληνικό χριστιανικό πληθυσμό της πόλης. Σ’ αυτήν την Επιτροπή, που πρόεδρός της ήταν ο βουλευτής του Οθωμανικού κοινοβουλίου Ματθαίος Κωφίδης, ήταν δραστήριο μέλος και ο Αλέξανδρος Ακριτίδης. Αυτή η Επιτροπή το 1920 διευρύνθηκε και μετονομάσθηκε Κεντρική Επιτροπή Περιθάλψεως Πόντου. Από τους κεμαλικούς, όμως, θεωρήθηκε επαναστατική οργάνωση και συσχετίστηκε με το αίτημα ανεξαρτησίας του Πόντου. Οι πρωτεργάτες της Επιτροπής, δραστήρια στελέχη της ελληνικής κοινότητας, συνελήφθηκαν το 1921 και οδηγήθηκαν στο Δικαστήριο Ανεξαρτησίας της Αμάσειας, καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν με απαγχονισμό τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Μέσα από τη φυλακή ο κατάδικος Αλέξανδρος Ακριτίδης έστειλε τρεις επιστολές στη σύζυγό του Κλειώ. Σ’ αυτές καταγράφει νουθεσίες και τις τελευταίες του επιθυμίες.

Ματθαίος Κωφίδης

Οι μικροί μαθητές στο Λυκάστ απάγγελλαν* προς τιμήν των εκτελεσμένων στίχους με τα ονόματά τους:

Δεν ήταν μόνο ο Τσάλιπας**, ήταν και ο Κωφίδης,

ήταν και ο Χατζηνοτάς και ο Καπετανίδης…
(* μαρτυρία Μαργ. Αλεξιάδου, αρχείο ΕΠΜ)
(**ψευδώνυμο του Αλ. Ακριτίδη)

Ελένη Παπαδοπούλου (Σταυρίν 1892 - Ανατολικό 1942)

Ελένη Παπαδοπούλου

Ανήμερα της γιορτής της, μια ανάρτηση αντί για κερί στη μνήμη της γιαγιάς μου Ελένης, που δεν γνώρισα.

Η Ελένη, κόρη του π.Κωνσταντίνου Παπαδόπουλου και της Ελισάβετ γεννήθηκε στο Σταυρίν του Πόντου. Αδέλφια της ο Λάμπρος και ο Γιώργος, που μετανάστευσαν στο Κερτς της Κριμαίας και αντιμετώπισαν αργότερα δύσκολες καταστάσεις με διωγμούς, εξορίες και κάθε είδους ταλαιπωρίες. (Η επικοινωνία μας με αυτούς χάθηκε κάπου στα 1971)

Το Σταυρίν τότε

Η Ελένη παντρεύτηκε στο γειτονικό χωριό Λυκάστ’ της Κρώμνης τον δάσκαλο Σπύρο Παπαδόπουλο. Γέννησε στην πατρίδα τέσσερα παιδιά, τον Χρήστο, τον Αδάμ, την Ευθυμία και τον Κώστα.

Το σπίτι της στο Λυκάστ'

Μετά τον θάνατο δυο παιδιών γέννησε άλλα δύο στην Ελλάδα, τον Αδάμ (ούτε αυτό έζησε) και τον Κώστα. Ενδιάμεσα και μέσα στις τραγικές συνθήκες του ξεριζωμού από την προαιώνια πατρίδα (Φεβρουάριος 1924), έφερε στον κόσμο ένα κοριτσάκι, καταμεσής στη θάλασσα, πάνω στο καράβι της προσφυγιάς. Το ονόμασαν Γαλήνη, ένα όνομα συμβολικό για το ταξίδι της «επιστροφής». Αυτή ήταν η μητέρα μου. (παλιότερη ανάρτηση εδώ)

Η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Ανατολικό της Πτολεμαΐδας, σ’ ένα απόμερο τούρκικο σπίτι στη συνοικία των Μικρασιατών. Ο Σπύρος διορίστηκε δάσκαλος και οι προοπτικές φαίνονταν καλές, όμως η ζωή φάνηκε πολύ σκληρή. Εκτός από τα τρία παιδιά της, χάνει πρόωρα και τον άντρα της (1939).  Ο πόνος, η θλίψη και οι στερήσεις στη διάρκεια της Κατοχής οδήγησαν και την Ελένη στον θάνατο, αρχές του 1942, σε ηλικία πενήντα ετών.      Αιωνία της η μνήμη!

Το Σταυρίν σήμερα. 

                                                                                    Uğurtaşı Köyü

Για το Σταυρίν και το Λυκάστ γράψαμε πληροφορίες στη Βικιπαίδεια:

https://el.wikipedia.org/wiki/Σταυρίν_Πόντου

https://el.wikipedia.org/wiki/Λυκάστ

Το Λυκάστ ανήμερα της 19ης Μαΐου

Ευτυχής συγκυρία να κοινοποιούμε σημερινή φωτογραφία από το Λυκάστ της Κρώμνης, σήμερα ημέρα μνήμης των προγόνων μας από τον Πόντο. Στο κέντρο μπροστά το σπίτι του παππού μου Σπύρου Παπαδόπουλου, δάσκαλου στην Κρώμνη. Πιο πίσω ο ναός του Αγίου Χριστοφόρου και στο βάθος το "κάστρεν" της Κρώμνης και η Γλούβενα.
Πηγή: 

Hilmi Buyuk 

Λυκάστ' Κρώμνης (95 χρόνια από την Έξοδο των Κρωμναίων από την πατρική γη)

Χωριό εξαρτημένο από την Κρώμνη ήταν και το Λυκάστ', τόπος καταγωγής της μητέρας μου Γαλήνης. 

Χτισμένο πάνω σ’ έναν θεόρατο βράχο (υψόμετρο 1800 μ.)

Η Χάρσερα, χωριό κοντά στην Αργυρούπολη του Πόντου

Οι φωτογραφίες της Χάρσερας είναι προσφορά του Enis Berat Korkut

Η πολύ παλιά εκκλησία που άγνωστο σε ποιον ήταν αφιερωμένη

Σπίτια και άλλες κατασκευές με πολύ μοναδική και ωραία πέτρα και ξυλογλυπτική, όπως μεταφράζουμε το κείμενο που μας έστειλε ο ίδιος

Το σχολείο (;) που χτίστηκε από τους Έλληνες το 1910

Του Αγίου Σπυρίδωνος (στη μνήμη του παππού μου)

Σπύρος και Ελένη Παπαδοπούλου

Στα παλιά τα χρόνια, όταν ακόμη ήμουν μικρό παιδί, κάθε που ξημέρωνε του Αγίου-Σπυρίδωνος, μ' έστελνε η μητέρα μου στην εκκλησία μ’ ένα πρόσφορο στο χέρι, ένα χαρτί με ονόματα και την εντολή να ανάψω ένα κερί στη μνήμη τους. Σπυρίδωνος + Ελένης μετά των τέκνων, Αδάμ ιερέως + Ευθυμίας μετά των τέκνων, Κωνσταντίνου ιερέως + Ελισάβετ μετά των τέκνων… Ήταν μέλημά της εφ’ όρου ζωής να μνημονεύει τους προγόνους της. Σήμερα πια, αντί γι’ αυτό μια ανάρτηση από μένα στη μνήμη τους. Και μια παραπομπή στη βικιπαίδεια για το σχετικό άρθρο μου: https://el.wikipedia.org/wiki/Σπύρος_Παπαδόπουλος_(δάσκαλος)

Χάκαξα Αργυρούπολης

Η Χάκαξα (σημ. Aktutan) ήταν κωμόπολη της Χαλδίας κοντά στη Χάρχερα, την Ίμερα (Olucak) και την Κρώμνη στον δρόμο προς Αργυρούπολη (Gümüşhane).

Διαρρεόταν από το ποτάμι της Χάρχερας που στο μέσο του χωριού σχημάτιζε μια φυσική λίμνη με περίμετρο 120 μέτρα.

Η θέση της Χάκαξας στο earth.google.com

Αποτελούνταν από τις ενορίες Τσουκάντων με 13 οικογένειες και ναό του Αγίου

Ακρίτειο νοσοκομείο Τραπεζούντας

Το Ακρίτειο (ή Ακριταίο) νοσοκομείο της Τραπεζούντας αποτέλεσε κορυφαία δωρεά του μεγάλου ευεργέτη της πόλης Παναγιώτη Ακρίτα, που καταγόταν από το Λυκάστ της Κρώμνης και απέκτησε μεγάλη περιουσία από τις δραστηριότητές του στη Ρωσία. Ανιψιός του και συνεχιστής της φιλοομογενειακής του δράσης ήταν ο Αβραάμ Χ. Ακρίτας, γεννημένος κι αυτός στο Λυκάστ.

Άγιος Θεόδωρος Σαράντων (εκκλησίες της Κρώμνης)

Δυτικά της ενορίας Σαράντων, περί τα 500 μέτρα και πάνω σ’ έναν γραφικό λοφίσκο, υψώνεται η εκκλησία της ενορίας, «Αε-Θόδωρον», ο Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης.

Από τα περισσότερα σημεία της Κρώμνης είναι ορατός ο λοφίσκος, που φέρνει στην κορφή του σαν κορώνα την κατάλευκη εκκλησία. Και όταν σήμαιναν οι τρεις καμπάνες

Ο ναός του Αγίου Ιωάννη στην ενορία Νανάκ της Κρώμνης

Eρειπωμένος o ναός σήμερα, σε φωτογραφίες του Meliksah San

Το κείμενο που συνοδεύει τις φωτογραφίες είναι απόσπασμα από το βιβλίο "Κρώμνη" του Γεωργίου Φιρτινίδη. Οι φωτογραφίες είναι από το διαδίκτυο.

Ο συνοικισμός Νανάκ, όταν η Κρώμνη βρισκόταν στις δόξες της, αποτελείτο από 40 περίπου οικογένειες. Στην ανατολική άκρη του χωριού ήταν η εκκλησία “Αποκεφάλιση του Ιωάννου του Προδρόμου”, “τη Νανακή Αέ-'ννες”, όπου γινόταν το τέταρτο μεγάλο πανηγύρι της Κρώμνης, στις 29 Αυγούστου.

Η ημερομηνία ήταν

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στα Ζεμπερέκια της Κρώμνης

Οι πληροφορίες της ανάρτησης είναι από το βιβλίο του Χρήστου Τσαρτιλίδη "Η Κρώμνη από τον παππού στον εγγονό". Οι συνοδευτικές φωτογραφίες είναι του Alexey Koimshidi από το ιστολόγιό του https://kromni.livejournal.com/tag/Кромни

Σκαρίφημα της εισόδου από τον Χρήστο Τσαρτιλίδη

Τοποθεσία δίπλα στο ποτάμι. Μέσα σε λάκκο περίπου 30 σπίτια, όλα μαζεμένα σε μια πλευρά και από αυτά 7 ή 8 κατοικημένα επί των ημερών μου. Με εκκλησία τον Άγιο Γεώργιο στο υψηλότερο μέρος του μαχαλά και με ασυνήθιστη γλυπτική δουλεμένα της πόρτας τα παραστάρια.

Στον παρακάτω σύνδεσμο θα δείτε χάρτη της Κρώμνης με εντοπισμένο τον Ναό του Αγίου Γεωργίου Ζεμπερεκίων: 

https://earth.google.com/web/@40.55698983,39.58037852,1707.21600387a,3182.97860755d,35y,70.67647169h,60t,0r/data=CgAoAg

Την πρόσοψη της πόρτας σκέπαζε ένας μεγάλος σταυρός από πελεκητή πέτρα, που θα ήλθε μάλλον από το μυλοκοπείο, 4 ή 5 χιλιόμετρα μακριά. Εξείχε περίπου 5 πόντους επάνω από τον σουβά και κατέληγε το εσωτερικό του σταυρού σε δύο τόξα που ενώνονταν επάνω σε ένα σαν κουδούνι του θυμιατού ή σαν σε φούντα στρογγυλή που έχουν τα βελούδινα τραπεζομάντιλα γύρω.

Ακολουθούσε δεύτερος σταυρός

Άρθρο μας στη Wikipedia για την Μούζενα

Χάρτης της Μούζενας από το http://terra-pontus.blogspot.com/

Αναρτήσαμε σήμερα στην ελληνική βικιπαίδεια άρθρο μας για την περιοχή της Μούζενας της Χαλδίας του Πόντου: 

https://el.wikipedia.org/wiki/Μούζενα

Με την ευκαιρία δημοσιεύουμε εδώ μια σειρά από φωτογραφίες της Μούζενας από τον φακό του Alexey Koimshidi

πηγή φωτογραφιών:  https://kromni.livejournal.com/tag/Кромни

Το Παρτίν στη Wikipedia

https://el.wikipedia.org/wiki/Παρτίν

Στον παραπάνω σύνδεσμο βρίσκεται η τελευταία μας ανάρτηση στη Βικιπαίδεια και αφορά το χωριό Παρτίν, που βρίσκεται στα δυτικά της Κρώμνης. Φωτογραφίες δεν δημοσιεύσαμε στο άρθρο, λόγω της αυστηρής πολιτικής στα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας της Wikipedia, παρά μόνο ένα σκαρίφημα της τοποθεσίας του χωριού. Καθένας που θεωρεί ότι το άρθρο έχει ελλείψεις μπορεί να το συμπληρώσει  ή να δημοσιεύσει δικές του φωτογραφίες ακολουθώντας τις οδηγίες της Βικιπαίδειας.
Με την ευκαιρία αναρτούμε εδώ και τρεις φωτογραφίες του σημερινού χωριού από τον φακό του Mustafa Korkmaz.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου Σιαμανάντων στην Κρώμνη

Οι συνοδευτικές φωτογραφίες προέρχονται από διαδικτυακούς φίλους ή από σελίδες στο διαδίκτυο.   

Στο βορεινό κεντρικό σημείο της ενορίας Σιαμανάντων είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (σ.σ. σήμερα τζαμί). Είναι η μεγαλύτερη εκκλησία της Κρώμνης. Κι αν από απόψεως αρχιτεκτονικής υπολείπεται από την εκκλησία της Μόχωρας, ήταν η πιο πλουσιοπάροχα στολισμένη. Γιόρταζε δυο φορές τον χρόνο, στις 23 Απριλίου και στις 3 Νοεμβρίου, οπότε και μοίραζαν φαγητά στους προσκυνητές. (Φιρτινίδης, Κρώμνη)

Το καμπαναριό με τρεις τρούλους επάνω από

Ο ναός της Μεταμόρφωσης στην Κρώμνη

Στον παρακάτω σύνδεσμο θα δείτε χάρτη της Κρώμνης με εντοπισμένο τον Ναό της Μεταμόρφωσης:

https://earth.google.com/web/@40.56451021,39.59613308,1879.83599964a,1216.78549157d,35y,3.90845322h,60t,-0r/data=KAI

Οι πληροφορίες της ανάρτησης είναι από το βιβλίο "Κρώμνη" του Γεωργίου Φιρτινίδη (Έκδοση και διανομή από την Αδελφότητα Κρωμναίων Καλαμαριάς).Οι φωτογραφίες προέρχονται από διαδικτυακούς φίλους ή από σελίδες στο διαδίκτυο.

Στο υψηλότερο σημείο του συνοικισμού Αλχαζάντων ήταν το σχολείο της Μεταμορφώσεως, των πέρα ενοριών και δίπλα στο σχολείο το ωραιότατο ναΐδιο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, ένα πραγματικό κομψοτέχνημα, χτισμένο σαν αφιέρωμα του Γεωργίου Λαζαρίδου εις μνήμην της κόρης του Γαλήνης.

Ημέρα μνήμης της γενοκτονίας

Αλέξανδρος Ακριτίδης (σπάνια φωτογραφία)

Οι τρεις επιστολές του μελλοθάνατου Αλέξανδρου Ακριτίδη, του εθνομάρτυρα με καταγωγή από το Λυκάστ της Κρώμνης.

(Η ανάρτηση αυτή αφιερώνεται στην ημέρα μνήμης της γενοκτονίας 19 Μαΐου).

Ως γνωστόν, τα λεγόμενα «δικαστήρια» της Αμάσειας καταδίκασαν το 1921, με συνοπτικές και κατά παραγγελία καταδίκες, την αφρόκρεμα του ποντιακού Ελληνισμού. Ανάμεσά τους και δυο εκλεκτά τέκνα της Κρώμνης: ο βουλευτής του οθωμανικού κοινοβουλίου Ματθαίος Κωφίδης και ο επιχειρηματίας Αλέξανδρος Ακριτίδης. Επιστολές και των δύο μελλοθανάτων κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, αλλά και γενικότερα. Η επιστολή που αποδίδεται στον Αλ. Ακριτίδη αποτελεί συμπίλημα τριών αυθεντικών επιστολών που στάλθηκαν στη σύζυγό του Κλειώ, μέσα από τα κρατητήρια της Αμάσειας. Ορισμένα στοιχεία, μάλιστα, της ενοποιημένης επιστολής έχουν τροποποιηθεί. Οι αυθεντικές επιστολές, δυσανάγνωστες πια από την πολυκαιρία, βρίσκονται στα αρχεία της Αδελφότητας Κρωμναίων Καλαμαριάς μαζί με τα δακτυλογραφημένα αντίγραφά τους.

Τις πληροφορίες αυτές βρήκαμε στο βιβλίο της κ. Παρυσάτιδος Παπαδοπούλου-Συμεωνίδου,  «Τραπεζούς 1921: το ανέσπερο έτος». Η συγγραφέας είναι καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ και δισέγγονη του Αλ. Ακριτίδη.

Ακολουθούν φωτογραφημένα τα

Γερβάσιος Σουμελίδης (1882-1943), μητροπολίτης Γρεβενών, ο από Σεβαστείας

75 χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από τον θάνατο του μητροπολίτη Γρεβενών Γερβασίου Σουμελίδη, του από Σεβαστείας. Σε παλιότερη ανάρτησή μας είχαμε αναφερθεί στην προσωπικότητά του (http://kromni.blogspot.gr/2014/07/blog-post_30.html).
Επίσης γράψαμε και το σχετικό άρθρο στη βικιπαίδεια (https://el.wikipedia.org/wiki/Γερβάσιος_Σουμελίδης).
Από την εντωμεταξύ έρευνα προέκυψαν και νέα στοιχεία, γι’ αυτό και το καινούριο αφιέρωμα.

                                                                     ---

Ο Γερβάσιος (κατά κόσμον Ευριπίδης Σουμελίδης του Χαραλάμπους) γεννήθηκε το 1882 στη Βαρενού της Κρώμνης, στον ανατολικό Πόντο, που ανήκε στη Μητρόπολη Χαλδίας. Ήταν ανεψιός του μητροπολίτη Χαλδίας Γερβασίου Σουμελίδη και πρώτος εξάδελφος του παππού του γράφοντος, Σπύρου Παπαδόπουλου, δάσκαλου από το Λυκάστ’.

Ο Γερβάσιος ιεροδιάκονος

Σπούδασε στην Αργυρούπολη (Γκιουμούσχανε), την Καισάρεια και το 1906 αποφοίτησε από την Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Το 1911-12 ανέλαβε τη διεύθυνση της Ιερατικής σχολής Πρασάρεως. Εργάσθηκε ως δάσκαλος και ιερέας στην Κωνσταντινούπολη, Καισάρεια, Θράκη και το 1912 εξορίσθηκε για τη θρησκευτική και εθνική του δράση στη Σόφια.

Με τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων χειροτονήθηκε επίσκοπος Σεβαστείας. Στις 29 Δεκεμβρίου 1913 χειροτονήθηκε στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι Κωνσταντινουπόλεως τιτουλάριος Επίσκοπος Σεβαστείας, Βοηθός Επίσκοπος της Μητροπόλεως Νεοκαισαρείας. Τη χειροτονία τέλεσε ο Μητροπολίτης Νεοκαισαρείας Πολύκαρπος, συμπαραστατούμενος από τους Μητροπολίτες Αγκύρας Γερβάσιο και Χαλδίας Λαυρέντιο. Ανέλαβε τη διοίκηση του Παφλαγονικού (Δυτικού) τμήματος της Μητροπόλεως Νεοκαισαρείας. Το 1919 μετά την παραίτηση του Μητροπολίτη Κολωνείας Δωροθέου μετέβη ως Πατριαρχικός Έξαρχος στη Μητρόπολη Κολωνείας, με έδρα τη Νικόπολη Πόντου. 

http://users.sch.gr/markmarkou/1931_1959/1943/koim/gervasios_soumelides.htm

Η πρώτη φροντίδα του μητροπολίτου Γερβασίου ήταν να αποκαταστήσει, συντηρήσει και περιθάλψει το μέγα κύμα των προσφύγων. Συγκέντρωσε λοιπόν σωρεία δεμάτων ρουχισμού, τροφίμων, φαρμάκων και ζωοτροφών, που μοίρασε με αξιοθαύμαστο τρόπο στο χειμαζόμενο ποίμνιό του.

Ο Γερβάσιος, αριστερά, με τα αδέλφια του

Παράλληλα με τα χρήματα που συγκέντρωσε αποκατέστησε τα ερειπωμένα σπίτια της περιοχής του, που είχαν λεηλατηθεί και πυρποληθεί από τους Τούρκους και εγκατέστησε τους εξορίστους. Για την καλλιέργεια μάλιστα των χωραφιών χορήγησε σε κάθε τέσσερις οικογένειες

1η Φεβρουαρίου 1924- Η "Έξοδος" των Κρωμναίων από την πατρική γη

Στην κατακλείδα του βιβλίου του «ΚΡΩΜΝΗ», ο Γεώργιος Φιρτινίδης, μέσα σε ένα λυρικό ξέσπασμα, περιγράφει τις τελευταίες στιγμές του ελληνισμού στην πατρίδα του. Σαν σήμερα, 
1η Φεβρουαρίου 1924, οι Κρωμναίοι σφαλίσανε τις πόρτες των σπιτιών τους, φορτώθηκαν με ό,τι μπορούσε να μεταφέρει ο καθένας και με μια πορεία εφτά ημερών φτάσανε στην Τραπεζούντα. Εκεί στο λιμάνι τους περίμενε το πλοίο του ξεριζωμού για την Ελλάδα!

(διαβάστε παρακάτω το κείμενο του Φιρτινίδη)

Για να διαβαστούν καλύτερα τα κείμενα:
1. επιλέγουμε μια εικόνα
2. με δεξί κλικ την ανοίγουμε σε νέα καρτέλα
3. μεταβαίνουμε στη νέα καρτέλα και κάνουμε κλικ για μεγέθυνση

«Ξεριζωθήκαμε… αλλά δεν χαθήκαμε» – Μαθητικό ντοκιμαντέρ για τον ποντιακό ελληνισμό (βίντεο)

Όταν μια τέτοια δουλειά προέρχεται από παιδιά, μας συγκινεί ιδιαίτερα. Ακόμη περισσότερο που στο βίντεο γίνεται αναφορά και στην Κρώμνη από τα παιδιά του μεγάλου Κρωμναίου λυράρη Χρήστου Μπαΐρακτάρη (9:35-11:45).
Μπράβο στα παιδιά, αλλά και στους καθηγητές τους, του 2ου Γυμνασίου Ελληνικού!

Α΄ βραβείο στον πανελλήνιο μαθητικό διαγωνισμό «Ποντιακός ελληνισμός: Μνήμες και όνειρα, παρελθόν, παρόν και μέλλον», που συνδιοργάνωσε η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών και το πρώην υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης (υπάγεται πλέον στο υπουργείο Εσωτερικών), υπό την αιγίδα της Ελληνική Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO, το σχολικό έτος 2016-2017.

Πηγή: pontos-news.gr

Οικογένεια Φωστηρόπουλου (Από την Τραπεζούντα, στο Ανατολικό Εορδαίας)

Πρόκειται για την οικογένεια επιχειρηματιών της Τραπεζούντας, με καταγωγή από την Ίμερα της Αργυρούπολης του Πόντου, που μετά την Ανταλλαγή διέπρεψαν ως επιχειρηματίες και επιστήμονες και στην Ελλάδα.

Γράφει ο Παναγιώτης Μωυσιάδης

(Ιστορική έρευνα  και καταγραφή δημοσιευμένη στη στήλη Καφέ Ρωμανία του e-ptolemeos.gr)

       Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για μένα να καταγράψω μέρος της Ιστορίας της αστικής ποντιακής οικογένειας των Φωστηροπουλαίων. Το επώνυμο Φωστήρ’- φωστέρτ’ς- Φωστηρόπουλος προέρχεται από το ουσιαστικό «ο φωστήρας» που σημαίνει αυτός που με τις γνώσεις του διαφωτίζει αυτούς που τον ακούν. Η οικογένεια των Φωστηροπουλαίων κατάγεται από την πανέμορφη και ειδυλλιακή κωμόπολη του Πόντου, την χιλιοτραγουδισμένη Ίμερα. Ήταν μία ελληνική κοιτίδα στην περιοχή της Αργυρούπολης, όμορη με την Κρώμνη και βρίσκονταν 80 χιλιόμετρα νότια της Τραπεζούντας. Ήταν χτισμένη σε υψόμετρο 1500 μέτρα πάνω σε μια πανοραμική τοποθεσία με πολύ καλό κλίμα. Περιλάμβανε οκτώ ενορίες (μαχαλάδες) και έδινε την εντύπωση ορεινής κωμόπολης πράγμα που επιβεβαιώνει και ο λαϊκός στίχος:

Η Ίμερα, η Ίμερα, σεέρ και πολιτεία.

      Εκεί, σε μία από τις ενορίες, το Λειβάδ’, είχε το σπίτι του ένας από τους γενάρχες της μεγάλης επιχειρηματικής αστικής οικογένειας , ο Χατζή-Γιάγκος ( Ιωάννης) Φωστηρόπουλος. Στην ίδια ενορία, όπου υπήρχε χτισμένη η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη της Ίμερας ζούσαν και οι συγγενείς του Ιάκωβος και Ισαάκ Φωστηρόπουλος, ο πατέρας του Αγαθάγγελου Φωστηρόπουλου, καθηγητού στην Ελλάδα και ιστορικού της Ίμερας. Ο Γιάγκος Φωστηρόπουλος, γεννημένος το 1860, εγκαταστάθηκε στην Τραπεζούντα το 1880 αμέσως μετά τη λήξη των ρωσοτουρκικών πολέμων σε μια εποχή, που ο Σουλτάνος κάτω από την πίεση των μεγάλων δυνάμεων αναγκάστηκε να παραχωρήσει σχετικές ελευθερίες στους υπόδουλους Έλληνες. Ο Ιωάννης Φωστηρόπουλος ήταν γιος του Γεωργίου και καταγράφτηκε ως ο γενάρχης της μεγάλης οικογένειας των Φωστηροπουλαίων. Ο Χατζηγιάγκος ταξίδεψε στους αγίους τόπους, κάτι που μόνο εύπορες οικογένειες μπορούσαν να πραγματοποιήσουν.

Εικόνα 1. Η οικογένεια του Ιωάννη Φωστηρόπουλου στα Ιεροσόλυμα. Ο μικρός είναι ο Γιάγκος Φωστηρόπουλος, για χρόνια πρόεδρος της Παμποντιακής Αθηνών

       Πριν το προσκύνημα στους αγίους τόπους ήταν παντρεμένος με την πρώτη του γυναίκα με την οποία απέκτησε τρία παιδιά: την Ευθυμία, την Ελένη και τον Γιώργο. Ασχολήθηκε στην αρχή με το εμπόριο στην Τραπεζούντα εγκαταστάθηκε γύρω στο 1880. Εκεί μαζί με τα πέντε παιδιά του ίδρυσε την Τράπεζα, την εποχή της τελευταίας μεγάλης άνθισης της Εύξεινο-ποντιακής μεγαλούπολης και στη συνέχεια άνοιξε εμπορικό δανειστικό και εμπορικό γραφείο τα οποία εξελίχθηκαν σε τράπεζα του Φωστηρόπουλου. (σ.σ. την τράπεζα επισκεφτήκαμε το Ιούλιο του 1987, διασώζεται μέχρι σήμερα και στεγάζει το ταχυδρομείο της Τραπεζούντας).

                               Εικόνα 2. Βιβλιάριο της Τράπεζας Φωστηρόπουλου

Εικόνα 3. Σφραγίδα Τράπεζας Φωστηρόπουλου

       Στον τραπεζικό τομέα στις αρχές του 20ου αιώνα στην Τραπεζούντα, εκτός από μία οθωμανική τράπεζα, υπήρχαν τέσσερις ελληνικές, του Kαπαγιαννίδη (η βίλα του οποίου σήμερα στεγάζει το μουσείο του Kεμάλ Aτατούρκ), του Θεοφύλακτου, του Φωστηρόπουλου και παράρτημα της Τράπεζας Αθηνών. Ο πατέρας Φωστηρόπουλος έβαλε στη σφραγίδα της τράπεζας του τα πιο αγαπημένα του σύμβολα την ποντιακή κυψέλη ( Μελισσοδόν) με πέντε μέλισσες που συμβόλιζαν τα πέντε του παιδιά. Ο Χαντηγιάγκος ήταν ένας πανέμορφος