Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στα Ζεμπερέκια της Κρώμνης

Οι πληροφορίες της ανάρτησης είναι από το βιβλίο του Χρήστου Τσαρτιλίδη "Η Κρώμνη από τον παππού στον εγγονό". Οι συνοδευτικές φωτογραφίες είναι του Alexey Koimshidi από το ιστολόγιό του https://kromni.livejournal.com/tag/Кромни

Σκαρίφημα της εισόδου από τον Χρήστο Τσαρτιλίδη

Τοποθεσία δίπλα στο ποτάμι. Μέσα σε λάκκο περίπου 30 σπίτια, όλα μαζεμένα σε μια πλευρά και από αυτά 7 ή 8 κατοικημένα επί των ημερών μου. Με εκκλησία τον Άγιο Γεώργιο στο υψηλότερο μέρος του μαχαλά και με ασυνήθιστη γλυπτική δουλεμένα της πόρτας τα παραστάρια.

Στον παρακάτω σύνδεσμο θα δείτε χάρτη της Κρώμνης με εντοπισμένο τον Ναό του Αγίου Γεωργίου Ζεμπερεκίων: 

https://earth.google.com/web/@40.55698983,39.58037852,1707.21600387a,3182.97860755d,35y,70.67647169h,60t,0r/data=CgAoAg

Την πρόσοψη της πόρτας σκέπαζε ένας μεγάλος σταυρός από πελεκητή πέτρα, που θα ήλθε μάλλον από το μυλοκοπείο, 4 ή 5 χιλιόμετρα μακριά. Εξείχε περίπου 5 πόντους επάνω από τον σουβά και κατέληγε το εσωτερικό του σταυρού σε δύο τόξα που ενώνονταν επάνω σε ένα σαν κουδούνι του θυμιατού ή σαν σε φούντα στρογγυλή που έχουν τα βελούδινα τραπεζομάντιλα γύρω.

Ακολουθούσε δεύτερος σταυρός
που ήτανε πανομοιότυπος και μέσα στον πρώτο χωμένος απέχοντας 5 πόντους από τον πρώτο και 5 πόντους βαθύτερα από τον πρώτο, πανομοιότυπα σκαλισμένος. Ακολουθούσε ο τρίτος, μικρότερος από τον δεύτερο, πανομοιότυπος και αυτός με τους δύο πρώτους και με ίδιες αναλογίες και αποστάσεις από τον δεύτερο που απείχεν από τον πρώτο όσον απείχεν και ο τρίτος από τον δεύτερο και στο βάθος και σε απόσταση και ήταν τοποθετημένος μέσα στον δεύτερο, όπως και ο δεύτερος μέσα στον πρώτο. Και οι τρεις ήταν από την ίδιαν πέτρα, το ίδιο σκάλισμα είχαν και ήταν χωμένοι ό ένας μέσα στον άλλον. Ο τελευταίος έφθανε στον παραστάτη (παραστάρ') του εσωτερικού της εκκλησίας, όπου εστηρίζετο και η πόρτα.

Ας σημειωθεί ότι, όταν η πόρτα είναι κλειστή, ο διαβάτης που περνά από τον δρόμο και προτού φανεί ο μαχαλάς, βλέπει έναν μεγάλο σταυρό στηριζόμενο επάνω σε ένα βάθρο. Αυτήν την εντύπωση σχηματίζει με το πρώτον, όταν απέχει περί τα διακόσια μέτρα. Μόνον όταν πλησιάζεις κοντά, τότε μένεις έκθαμβος. Τέτοιον μεγαλοπρεπή σταυρό και κατά τέτοιον τρόπο τοποθετημένο στην πρόσοψη πόρτας δεν έτυχα αλλού, όσες εκκλησίες κι αν είδα.

Και τώρα τίθεται το ερώτημα, διατί οι Κρωμναίοι έκτισαν στην είσοδό της Κρώμνης, είκοσι μέτρα αψηλότερα, τον τόσο μεγάλο και σκαλιστό σταυρό στην μικρή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Ζεμπερεκίων (που σημαίνει κλειδί ή μάνταλο); Μήπως για να βεβαιώσει τον θρύλο που έλεγε ότι Τούρκος δεν εδικαιούτο να κυκλοφορεί οπλισμένος στην Κρώμνη και υπήρχε και το σχετικό φερμάνιον με διαταγή να τον πετάξουν έξω από τα σύνορα της Κρώμνης;

Ένας άλλος πρόσφατος θρύλος για τον ίδιο ναό έλεγε ότι στα 1916, όταν η Κρώμνη ήταν μέτωπο των Τούρκων κατά των Ρώσων, Τούρκοι στρατιώτες, που φύλαγαν τα στρατιωτικά μουλάρια, επιχείρησαν να κλέψουν την εκκλησία που ήταν τότε σε έρημο μαχαλά. Επειδή δεν μπόρεσαν να παραβιάσουν πόρτα και παράθυρα, έβαλαν φωτιά για να κάψουν την πόρτα. Τότε ο Άγιος προκάλεσε ραγδαία βροχή και χαλάζι, έσβησε η φωτιά και επιπλέον πνίγηκαν πάνω από 50 μουλάρια.

Στον ναό του Αγίου Γεωργίου, που γιόρταζε στις 23 Απριλίου, εκκλησιάζονταν εκτός από τα Ζεμπερέκια και οι κάτοικοι δύο γειτονικών συνοικισμών, των Κουτουνάντων και Σαϊνάντων. Εκεί κοντά ήταν και ένα ξωκλήσι της Υπαπαντής, “τη Μπαχτσέ η Παναγία”. (Η συγκεκριμένη αυτή πληροφορία είναι του Γ. Φιρτινίδη από το βιβλίο του "ΚΡΩΜΝΗ").

ΥΓ: Τον εντοπισμό του ναού που εμείς πραγματοποιήσαμε στον χάρτη της Google τον χρησιμοποιούν και τουρκικά, μάλλον τουριστικά, ιστολόγια: 

 http://turkeyst.com/Gumushane/Places/-800083