Ο ναός της Παναγίας στην ενορία Μαντζάντων της Κρώμνης

Οι φωτογραφίες είναι από το διαδίκτυο και οι πληροφορίες από το βιβλίο Κρώμνη του Γεωργίου Φιρτινίδη.

 Κάτω από τους αγέρωχους βράχους, τα περίφημα Λεοστάρια, και μέσα σε μια κατωφερή κοιλάδα με πλούσια πρασινάδα και κρύα νερά απλώνεται η ενορία Μαντζάντων, μια από τις μεγαλύτερες της Κρώμνης στα βόρεια του Σιαμανάντων.

Η εκκλησία βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της ενορίας και γιόρταζε το Γενέθλιον της Θεοτόκου στις 8 Σεπτεμβρίου. Πανηγύριζε μαζί με την Μόχωρα και όπως εκεί, έτσι και εδώ γινόταν από το βράδυ μεγάλη φωτοχυσία. Οι νέοι του χωριού μάζευαν κάτω από τα Λεοστάρια πολλά «κάζια» και τα κατέβαζαν στη θέση «Μαγουδού». Τα τοποθετούσαν σε εκατό σωρούς.

Δείτε στον σύνδεσμο που ακολουθεί τη θέση της εκκλησίας Μαντζάντων στην Κρώμνη:

https://earth.google.com/web/@40.56569376,39.59437792,1926.0485705a,1740.69760284d,35y,0h,60t,0r/data=CgAoAg

 Με πετρέλαιο και στάχτη ζύμωναν τα κολόθια σε τριπλάσια ποσότητα και τα τοποθετούσαν σε τρεις σειρές πίσω από τους προηγούμενους σωρούς. Τη νύχτα με το άναμμα όλων αυτών, παρουσιαζόταν μια φαντασμαγορική εικόνα  που την έκαναν πιο μαγευτική και εντυπωσιακή τα ιπτάμενα φανάρια με τα καναβλία και τα φουσέκια.

Επίσης από την παραμονή της γιορτής συγκέντρωναν τρόφιμα για την Παρασκευή φαγητού για τους προσκυνητές της επομένης. Από το δειλινό της παραμονής ως το βράδυ και αργά της επομένης ένα αδιάκοπο γλεντοκόπι με χορούς, τραγούδια και φαγοπότι επικρατούσε σε όλο το χωριό.

Στο δάπεδο της εκκλησίας, ακριβώς κάτω από τον κεντρικό πολυέλαιο και μπροστά στον δεσποτικό θρόνο, ήταν τοποθετημένη από το 1860 μια μαρμάρινη ανάγλυφη πλάκα, ένα εθνικό κειμήλιο που ευτυχώς διασώθηκε στην Ελλάδα. Η πλάκα είναι κυκλική και παριστάνει σε ανάγλυφη μορφή έναν κλώνο αμπελιού, έναν λαγό που κατατρώγει τα φύλλα και έναν αητό, που με ανοιχτές τις φτερούγες επικάθεται πάνω στον λαγό, εμπήγει τα νύχια του στην ράχη του λαγού και με το ράμφος βγάζει τα μάτια του.

Η άμπελος συμβολίζει την επικράτεια των Κομνηνών. Ο λαγός τον επιδρομέα και ο αετός, έμβλημα των αυτοκρατόρων, συμβολίζει τους Κομνηνούς κατανικώντας τον εχθρό. Η πλάκα αυτή τοποθετήθηκε αναμνηστικά κάτω από τον τρούλο της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντας. Το 1860 ο Κρωμναίος εργολάβος ΧατζηΜουράτ Βαφειάδης με τρόπο την απέσπασε και κρυφά την μετέφερε στην Κρώμνη, όπου τοποθετήθηκε στο δάπεδο κάτω από τον πολυέλαιο της εκκλησίας Μαντζάντων.

Το 1924 με την καταστροφή μεταφέρθηκε στην Ελλάδα και ήδη βρίσκεται στο μουσείο Ροτόντα της Θεσσαλονίκης. Τώρα το αποτύπωμά της αποτελεί το έμβλημα της Αδελφότητας Κρωμναίων (και της σελίδας μας).

Κυριότερα εξωκλήσια της ενορίας είναι η Αγία Μαρίνα, κοντά στην ομώνυμη βρύση και ο Άγιος Κωνσταντίνος.